Stewia - zdrowy zamiennik cukru
Sposób na s³odko¶æ bez kalorii. Nie trzeba piæ ju¿ gorzkiej herbaty w czasie odchudzania!
Cukier czêsto nazywany jest "bia³ym zabójc±" ze wzglêdu na wiele niebezpieczeñstw, które ze sob± niesie. Nadmiar cukru powoduje oty³o¶æ poprzez odk³adanie siê w organizmie w postaci t³uszczu. Jest równie¿ powodem powstawania cukrzycy, powodujê tak¿e próchnicê. Jest ¼ród³em pustych kalorii, lecz ma³o kto nie korzysta z niego ka¿dego dnia, s³odz±c kawê i herbatê.
Du¿o ludzi nie wyobra¿a sobie ¿ycia bez s³odyczy. Najbardziej uci±¿liwa jest pokusa s³odkiego smaku cukru, gdy stosujemy dietê i postanowili¶my schudn±æ. w takich sytuacjach najczê¶ciej siêgamy po s³odziki, które maj± tak¿e swoje wady. Wiele osób po wypiciu czy te¿ zjedzenia dania z dodatkiem s³odzika, ma jeszcze wiêksz± ochotê na cukier, a sam dodatek s³odzika nie oznacza, ¿e produkt jest "lekki", poniewa¿ odpowiedniki czêsto dostarczaj± takich samych ilo¶ci kalorii. Istnieje równie¿ inna alternatywa cukru pochodzenia naturalnego, która stosowana jest przez miliony ludzi, jako naturalny s³odzik.
Jest ni± stewia (Stevia rebaudiana) pochodz±ca z Paragwaju, to ro¶lina o wyj±tkowo s³odkich li¶ciach (s³odszych od cukru o 250-450 razy), które zawieraj± glikozydom, który nie ma kalorii i dlatego jest wspania³ym zamiennikiem cukru np. dla diabetyków, oraz osób chc±cych schudn±æ lub porostu dla tych, którzy nie chc± nara¿aæ siê na uboczne dzia³anie cukru. Suszone li¶cie stewi mo¿na rozpuszczaæ w wodzie i alkoholu, a tak¿e dodawaæ do dañ, swych w³a¶ciwo¶ci nie traci nawet w temperaturze 200 stopni Celsjusza.
U¿ywaj±c jej zamiast cukru mo¿na bezkarnie i bez konsekwencji rozkoszowaæ siê s³odkim smakiem i nie baæ siê o kalorie i nadmierne wydzielanie insuliny, która jest odpowiedzialna za podwy¿szony poziom glukozy we krwi.
Paragwajczycy stosuj± stewie do leczenia nadci¶nienia têtniczego i oty³o¶ci. w jej sk³ad wchodzi równie¿ szereg witamin z grupy B, witamina C, beta-karoten, a tak¿e magnez i rutyna. w przeciwieñstwie do cukru nie powoduje procesów fermentacyjnych w jelitach. Na szklankê herbaty wystarczy 1/5 ³y¿eczki suszu. Stewie mo¿na kupiæ w sklepach zielarskich w postaci suszonych li¶ci a tak¿e proszku, tabletek i p³ynu lub zdecydowaæ siê na samodzieln± hodowlê.
= = =
Ro¶lina zwana stewi± (³ac. Stevia rebaudiana) od wieków znana jest w Paragwaju i Brazylii. Indianie zamieszkuj±cy górskie obszary stosuj± j± w celach leczniczych. Li¶cie z niedu¿ego kwitn±cego na bia³o krzewu przepe³nione s± s³odycz±. Wystarczy zalaæ je wrz±tkiem, by uzyskaæ bardzo s³odki ekstrakt. Kilka jego kropli os³odzi garnek zupy lub dzbanek herbaty. Mo¿na u¿ywaæ li¶ci ¶wie¿ych, suszonych w ca³o¶ci lub sproszkowanych. Najwarto¶ciowsze s± jasnozielone, zbierane przed kwitnieniem. Co najwa¿niejsze, spo¿ycie stewii nie wywo³uje podniesienia poziomu glukozy we krwi. Stewia nie ma kalorii, za to ma w³a¶ciwo¶ci bakteriobójcze, przeciwgrzybiczne i obni¿aj±ce ci¶nienie. Szwajcarski botanik Bertoni opisa³ stewiê pod koniec XIX wieku, ale w Europie nie by³o do¶æ zainteresowania, by pog³êbiæ badania. Za to w Japonii moda na stewiê nie s³abnie od lat 70. Dodawana jest do konserw, marynat, pasztetów, lodów i gumy do ¿ucia. Japoñska rekomendacja budzi moje zaufanie, bo kto jak kto, ale Japoñczycy bardzo dbaj± o zdrowotne w³a¶ciwo¶ci swojej diety.
Kiedy w sklepie ze zdrow± ¿ywno¶ci± wypatrzy³am suszone li¶cie stewii, kupi³am od razu i od razu spróbowa³am. Jest rzeczywi¶cie s³odka, ale inaczej ni¿ cukier, mocniej. Zalana wrz±tkiem szybko siê zaparza i napar z czasem staje siê coraz mocniejszy. Wtedy prócz s³odyczy wzmaga siê równie¿ jego zio³owy smak, który aromatem przypomina zapach szuflady w starej drewnianej szafie.
Nie mo¿na powiedzieæ, ¿e stewi± zast±pi siê cukier automatycznie. Znajomym przyzwyczajonym do s³odzonej bia³ej kawy jej smak przeszkadza³. w daniach wytrawnych te dodatkowe nuty ginê³y przykryte zio³ami i korzeniami. £atwo dos³odziæ stewi± sos pomidorowy, gdy trafi³o do niego równie¿ oregano i chili. Pasuje do zupy marchewkowej z curry, do gazpacho i do miêsnego ragou^ t (czytaj: ragu) z warzywami.
Trudniej ze s³odyczami, bo stewia nie zamieni siê w karmel, nie doda krucho¶ci ciastkom, nie zrumieni siê apetycznie. Pos³odzi³am stewi± lody ze zmiksowanych truskawek i nie¶wiadome dzieci zaczarowane mro¿onym deserem nie zwróci³y uwagi na zmieniony smak. Dla mnie by³ wyczuwalny. Nie mia³am okazji próbowaæ japoñskich lub amerykañskich ekstraktów ze stewii. Byæ mo¿e gubi± one ten dodatkowy posmak, który przeszkadza w zastosowaniu stewii do s³odzenia potraw i napojów, w których nikt nie oczekuje nuty zio³owej. Na razie na blacie w kuchni wci±¿ mam pojemnik z cukrem i obok paczuszkê stewii (jest bardzo wydajna). Cieszê siê, ¿e jest, i dziwiê siê, ¿e tak ma³e budzi zainteresowanie.
Wed³ug informacji internetowych stewia nie jest dopuszczona do obrotu w Europie z powodu braku naukowych badañ potwierdzaj±cych jej w³a¶ciwo¶ci. Komu jednak mog³oby na nich zale¿eæ? Przecie¿ nie firmom produkuj±cym aspartam i koncernom cukrowniczym. Ksi±¿ka Olgi Fabuljan 'Stewia, soja i orkisz', która niedawno wesz³a na nasz rynek, podaje sporo przepisów, ale odstrêcza obietnicami, ¿e dziêki stewii 'dzieci staj± siê rozs±dniejsze i bardziej witalne', a 'mê¿czy¼ni maj± zwiêkszon± potencjê i energiê twórcz±'. Poszukiwanie antidotum na wszystkie problemy ¶wiata wci±¿ trwa.
Stewia zamiast cukru
Nie ma kalorii, jest s³odsza od cukru i na dodatek obni¿a ci¶nienie. Stewia to s³odzikowy hit - jest naturalna i zdrowa. Mo¿na j± bezpiecznie stosowaæ w codziennej diecie, w odró¿nieniu od sacharozy nie przyczynia siê do oty³o¶ci, cukrzycy czy próchnicy zêbów.
Ciekaw± alternatyw± dla sztucznych ¶rodków s³odz±cych, czêsto podejrzewanych o w³a¶ciwo¶ci rakotwórcze, s± w³a¶nie zwi±zki pochodzenia naturalnego, a zw³aszcza tzw. s³odkie bia³ka. S± one kilkaset, a nawet kilka tysiêcy razy s³odsze od sacharozy! Takie bia³ka posiada stewia. Zainteresowanie t± ro¶lin± wzros³o w ostatnich latach w kontek¶cie nowych trendów ¿ywieniowych zalecaj±cych ograniczenie cukrów oraz dietê niskowêglowodanow±. Stewia znana jest botanikom jako Stevia Rebaudiana Bertoni, czyli s³odkie zio³o wywodz±ce siê z Brazylii i Paragwaju. Jest ona 200 razy s³odsza od dobrze nam znanej sacharozy z cukiernicy. Przez wiele lat wodny ekstrakt z li¶ci stewii by³ tradycyjnie u¿ywany przez plemiona tubylcze zamieszkuj±ce Amerykê Po³udniow± do s³odzenia herbaty i innych napojów. Zwyczaj ten kultywowany jest tam do dzi¶, ale ro¶lina sta³a siê te¿ popularna w innych krajach np. Meksyku czy Japonii.
Stewia jest spo¿ywana w formie ¶wie¿ych lub sproszkowanych li¶ci czy te¿ ich wodnego ekstraktu b±d¼ wyizolowanych z niej s³odkich glikozydów jako substancja dodatkowa do ¿ywno¶ci, sk³adnik suplementów diety lub jako s³odzik sto³owy. Glikozydy stewiolowe po raz pierwszy zosta³y skomercjalizowane jako s³odzik w 1971 r. w Japonii przez firmê Morita Kagaku Kogyo Co. w USA stewia zosta³a dopuszczona w 1995 r. jako suplement diety, a w 2008 r. zezwolono sprzeda¿ ekstraktu Reb-A (rebaudioside A) jako dodatku do ¿ywno¶ci. Do czego jest dodawana? Pojawia siê g³ównie w napojach, ale te¿ i w deserach, jogurtach, sosach czy pieczywie.
W Europie d³ugo trwa³y spory na temat szkodliwo¶ci jej stosowania. Jednak Europejski Urz±d ds. Bezpieczeñstwa ¯ywno¶ci (EFSA) oceniaj±c badania toksykologiczne stwierdzi³, ¿e glikozydy stewiolowe nie s± genotoksyczne ani te¿ rakotwórcze oraz nie wp³ywaj± szkodliwie na system rozrodczy cz³owieka i rozwój dzieci. Dostêpne badania (w tym badania z udzia³em ludzi dotycz±ce bezpieczeñstwa, spo¿ycia i metabolizmu) potwierdzaj±, ¿e stewia nie stanowi zagro¿enia dla naszego zdrowia, mimo ¿e jeszcze parê lat temu ta ro¶lina budzi³a kontrowersje w¶ród naukowców. Komisja Europejska oficjalnie zatwierdzi³a stewiê, a dok³adnie glikozydy stewiolowe, jako s³odzik w listopadzie 2011 r. Nowemu dodatkowi spo¿ywczemu nadano numer E960.
Co wiêcej, okaza³o siê, ¿e stewia dzia³a dobroczynnie na organizm - przyczynia siê do obni¿enia ci¶nienia têtniczego i wp³ywa pozytywnie na poziom oraz tolerancje glukozy we krwi, wiêc mo¿e byæ z powodzeniem stosowana przez osoby z cukrzyc±. Glikozydy stewiolowe zapobiegaj± próchnicy zêbów, gdy¿ - w przeciwieñstwie do cukru - nie s± przekszta³cane do kwasów przez bakterie na p³ytce zêbowej.
Herbata z li¶ci stewii przynosi ulgê przy rozstroju ¿o³±dka, a mokre li¶cie mo¿na wykorzystaæ w postaci kompresu przynosz±cego ulgê zmêczonym oczom (efekt ch³odz±cy, podobny do kompresów z ogórka). Ok³ady z li¶ci wspomagaj± leczenie ran, skaleczeñ i zadrapañ. Nieliczne ¼ród³a potwierdzaj± równie¿ doniesienia o w³a¶ciwo¶ciach tej ro¶liny do obni¿ania zachorowalno¶ci na grypê i przeziêbienia.
Teraz parê s³ów dla tych, którzy dbaj± o swoj± liniê. Glikozydy stewiowe nie nios± ze sob± ¿adnego ³adunku energetycznego. w po³±czeniu z innymi sk³adnikami ¿ywno¶ci s³odzik sto³owy mo¿e mieæ niewielk± warto¶æ energetyczn±. W³±czaj±c stewiê do codziennej diety, mo¿emy wiêc spodziewaæ siê utraty zbêdnych kilogramów. Pamiêtajmy jednak, ¿e sama dieta nie wystarczy i ¿adna ro¶lina tego ¶wiata nie stanie siê panaceum na nadwagê.Lody truskawkowe ze stewi±
1 kg truskawek
1/2 ³y¿eczki suszonej stewii
Stewiê zalaæ wrz±tkiem, zaparzyæ, odcedziæ. Truskawki zmiksowaæ, doprawiæ naparem ze stewii - do smaku. Mus truskawkowy przelaæ do pojemników na lody (lub kubeczków po jogurcie z umieszczon± w ¶rodku ³y¿eczk± plastikow±) i zamroziæ. Wyci±gaæ gotowe lody.
Placek kukurydziany
puszka kukurydzy
1 i 1/4 szkl. kaszy kukurydzianej
1/2 szkl. m±ki pszennej
2 ³y¿eczki proszku do pieczenia
3/4 szkl. mleka
1 szkl. tartego ¿ó³tego sera
2 ³y¿ki naparu ze stewii
2 jajka u 1 cebula
2 papryczki jalapeno
8 ³y¿ek oleju
sól, pieprz, oregano, s³odka i ostra papryka
Wymieszaæ m±kê, kaszê, sól i proszek do pieczenia. Posmarowaæ olejem dwie blaszki o ¶rednicy 20 cm, piekarnik rozgrzaæ do 200 st. C. Cebulê pokroiæ, zeszkliæ na 3 ³y¿kach oleju. Dodaæ posiekane jalapeno, sypkie przyprawy; ostudziæ. Po³±czyæ ze stewi±, z mlekiem, jajami, serem, reszt± oleju i ze zmiksowan± kukurydz±. Szybko wymieszaæ mokre sk³adniki z suchymi, wlaæ do blaszek i wstawiæ do piekarnika na 30 min.